Wat een hond écht nodig heeft
Wat een hond écht nodig heeft, gaat verder dan voer en beweging. Het draait om veiligheid, verbinding en mentale uitdaging — iets wat me al sinds mijn tijd bij de Dierenbescherming bezighoudt. Laatst had ik een gesprek met een collega over van alles en nog wat. Al gauw kwam ons gesprek op het welzijn van hond. Daar ben ik eigenlijk altijd al heel erg in geïnteresseerd. Toen ik in mijn verre verleden nog bij de Dierenbescherming in Utrecht werkte, was dat een van mijn taken. Lobbyen, samen met een bestuurslid, voor een dierenwelzijn-wethouder. Dat is toen (ik heb het over 1997) ook gelukt, en daarmee was Utrecht een van de eerste gemeenten die daar een portefeuille voor had.
Welzijn: een breed en soms vaag begrip
Nadat ik ander werk ben gaan doen, is dit onderwerp voor mij wat naar de achtergrond verdwenen. Tot het gesprek onlangs. Dus dacht ik: laat ik daar maar eens op googlen en kijken wat ik kan vinden en of er ook opleidingen zijn.
De eerste bottleneck die ik tegen kwam was ‘welke definitie van welzijn’ er gehanteerd worden.
Hondenwelzijn draait om de fysieke en emotionele gezondheid en tevredenheid van je hond.
Wat mij betreft is dit een heel ruime omschrijving. Welzijn is namelijk niet alleen zichtbaar in gedrag of gezondheid, maar ook voelbaar. Het gaat om hoe een hond zich vanbinnen ervaart: veilig, ontspannen, geliefd. Dat maakt welzijn tot iets individueels en dynamisch — wat voor de ene hond werkt, kan voor de andere juist stressvol zijn.
Hondenlot heeft er ook een mooi artikel overgeschreven: https://hondenlot.nl/welzijn/watiswelzijn
Ik heb hier even een stukje van overgenomen:
Lichamelijk welzijn
Hieronder valt een goede fysieke gezondheid, toegang tot gezonde voeding, toegang tot schoon drinkwater en een algeheel lichamelijk welbevinden (niet te koud, niet te warm, maar comfortabel). Ook voldoende beweging en voldoende tijd voor rust en herstel kun je hieronder scharen.
Wat vaak vergeten wordt, is hoe belangrijk slaap is. Een volwassen hond slaapt gemiddeld 12 tot 14 uur per dag. Te weinig rust kan leiden tot prikkelbaarheid en stress. Ook de mogelijkheid om zich regelmatig te ontlasten — in een ontspannen, snuffelrijke omgeving — draagt bij aan zijn fysieke én mentale balans.
Emotioneel welzijn
Dit betreft emotionele veerkracht, die zich kan ontwikkelen bij een gezonde verwerking en regulatie van positieve en negatieve ervaringen. Negatieve emoties voorkomen of overwinnen en positieve emoties die zeer geregeld worden aangewakkerd. Dit kan resulteren in een positieve gemoedstoestand en een optimistische levenshouding.
Gedrag
Hieronder valt het kunnen vertonen van natuurlijk gedrag, zoals het op een natuurlijke manier kunnen zoeken naar voedsel (snuffelen, graven, kluiven) en het beleven van ontspannen sociaal contact en bij de zwaar gedomesticeerde hond betreft dit ook de mate waarin een hond rastypisch gedrag kan vertonen.
Ik kan het hier alleen maar mee eens zijn. Toch valt het mij op dat er weinig beleid, richtlijnen en dergelijke gemaakt wordt op basis van deze omschrijving van welzijn. Of ik kan het niet goed vinden.
Commerciële belangen en oppervlakkige definities
Wordt hier eigenlijk wel voldoende rekening mee gehouden bij het ontwikkelen van bijvoorbeeld voer, tuigen en halsbandjes, speeltjes, een riem en noem maar op? Dus ben ik bij wat grote bedrijven eens gaan zoeken hoe zij naar honden- of dierenwelzijn kijken. Er wordt veel gesmeten met de term ‘welzijn’, maar als je doorzoekt wat ze daaronder verstaan, moet je goed zoeken. En dan blijft het vaak hangen op de onderste laag van welzijn: de basisbehoeften. Denk aan voeding en veiligheid.
Maar als we kijken naar de Piramide van Maslow, dan zien we dat welzijn pas echt tot bloei komt als ook sociale verbondenheid, waardering en mentale uitdaging aan bod komen. Juist daar wringt het vaak bij commerciële producten: ze voldoen aan de norm, maar stimuleren zelden de hogere lagen van welzijn.
Wettelijke kaders: een stap in de goede richting
Ook wettelijk gezien is er nog een weg te gaan als het gaat om dieren- en hondenwelzijn. Gelukkig zijn daar de laatste 15 jaar al wat meer stappen in gemaakt.
- Nederland zijn er regels via de Wet dieren en het Besluit houders van dieren
- Op Europees niveau werkt de EU aan nieuwe richtlijnen voor verzorging, huisvesting en traceerbaarheid.
- Voor honden in zorginterventies bestaat een welzijnsprotocol gebaseerd op het Vijf Domeinen Model van Mellor.
Maar voor de gemiddelde huishond blijven veel aspecten onderbelicht. Vaak wordt alleen voldaan aan minimale normen.
Wat kun jij als eigenaar doen?
Kijk jij naar wat je als eigenaar kan doen, dan denk ik dat je er heel veel aan doet. Je zorgt voor goed voer (voor zover je weet), voldoende beweging, mentale uitdagingen, gaat regelmatig naar de dierenarts en noem maar op.
In mijn praktijk probeer ik ook te kijken naar het hele plaatje. Hoe is de huisvesting? Denk dan aan zijn slaapplaats. Is de halsband of het tuig goed passend? Is de voeding goed afgestemd op zijn behoeften? Is de dagelijkse invulling passend bij eigenaar én hond? Er komt dus best veel kijken bij het welzijn van onze viervoeters. Daarom kijk ik ook naar signalen van ongemak of pijn. Een slecht passend tuigje, tandproblemen of stijve gewrichten kunnen het welzijn flink ondermijnen — vaak zonder dat het direct opvalt. Kleine gedragsveranderingen kunnen veel zeggen. Welzijn betekent ook: vrij zijn van ongemak.
Mijn wens: meer diepgang en bewustzijn
Ik zou zo graag willen dat commerciële organisaties ook eens wat verder kijken dan het voor de hand liggende. Want ik zie nog zoveel voedingen die wel aan de minimum norm voldoen, maar zeker niet bevorderlijk zijn voor het welzijn van de hond. Of wat dacht je van al die soorten tuigen en halsbanden… Ik zie maar weinig écht goed passende voorbij komen, als ik eerlijk mag zijn.
Goed, je begrijpt misschien wel dat dit onderwerp mij nauw aan het hart ligt. Welzijn is zo’n populistische term aan het worden, maar een goed beleid, een goede beschrijving die ook echt naar het welbevinden van het dier kijkt, ben ik nog niet tegengekomen.
En jij?
Jij als eigenaar doet al zoveel. Misschien helpt het om jezelf af en toe een paar reflectievragen te stellen:
• Krijgt mijn hond voldoende rust en slaap?
• Heeft hij dagelijks sociaal contact en mentale uitdaging?
• Is hij vrij van pijn of ongemak?
• Kan hij zijn natuurlijke gedrag uiten, zoals snuffelen, spelen en rusten?
Door bewust stil te staan bij deze vragen, kun je het welzijn van je hond actief verdiepen — en dat is uiteindelijk waar het allemaal om draait.
Wil je meer weten over voeding, massage of het welzijn van jouw hond?
Neem gerust contact met me op of snuffel verder tussen de blogs — ik deel mijn kennis graag met jou.